Flapflapflapflapflapflapflapflap. Zo klinkt de Mekong Delta als je van de weg afgaat en tussen de velden en vijvers je motorfiets uitzet. Het is het geluid van de ‘watervriend’, het apparaat dat met plastic schoepen zuurstof in het zoute water van de talloze garnalenvijvers schept. Garnalen en, van oudsher rijst: die maken de Mekong Delta tot en van de productiefste delta’s ter wereld.
De inwoners van deze delta zijn van oudsher gewend aan het leven met overstromingen. Nederland zegt flexibeler met zoet en zout water om te willen gaan en weer te leren ‘leven met het water’ – de Vietnamezen in de Mekong Delta doen het. Denken we in Nederland bij ‘overstroming’ aan rampspoed en schade vanuit zee, in de Mekong Delta hebben ze het over mùa núóc nô – happy flood. Het zoete rivierwater komt langzaam over de delta heen, het brengt vis en sediment mee en, niet onbelangrijk, het spoelt de ratten weg.’
Maar tegelijkertijd is de Mekong Delta kwetsbaar voor klimaatverandering. Als de zeespiegel in de komende eeuw een meter stijgt, komt een derde van de delta onder water te staan. Het weerpatroon verandert. Soms komt het water niet, soms komt het te snel en te veel en dan verdrinken er mensen. Als er weinig water in de rivier is dringt het zoute water uit zee steeds verder het land in, tot in Ho Chi Minh City toe. In de delta is op sommige plaatsen het water al te zout om rijst te telen.
Nederland en Vietnam werken al lang samen op het gebied van waterbeheer. Nu heeft Vietnam Nederland gevraagd om een langetermijn-advies over het water, naar voorbeeld van de tweede Deltacommissie onder leiding van Cees Veerman. Prof. Le Quang Minh van Vietnam National University, die in Nederland heeft gestudeerd, vindt dat Vietnam wel kan leren van de Nederlandse benadering die behalve met de techniek, ook met sociale, ruimtelijke en economische factoren rekening houdt. ‘Planning is hier nog altijd zeer topdown en sectoraal,’ zegt Minh. ‘Landbouw, de transportsector, water, allemaal maken ze hun eigen plannen en niemand kijkt of die onderling strijdig zijn. Ik hoop dat de Nederlanders dat kunnen doorbreken.’
Tracy Metz