De stad in De Ochtend: De opkomst van de leefstraat

Elke dinsdag ben ik voor het nieuws van 11 uur te gast in het KRO NCRV radioprogramma De Ochtend op Radio 1 om actuele ontwikkelingen op het gebied van architectuur en stedelijk leven te bespreken. Vandaag:  de leefstraat. Dit is het nieuwste experiment waarmee bewoners de straat terugveroveren op de auto. Die ruimte gebruiken ze om weer contact met elkaar krijgen. Parking place wordt social space.

‘Leefstraat’?

Stadsbewoners pakken steeds vaker de straat terug: auto’s eruit, mensen erin. De straat wordt tijdelijk autovrij en dan kunnen de parking places veranderen in social spaces. Ik ben afgelopen zondag in de Utrechtse wijk Oudwijk gaan kijken in de Kersstraat, waar ze nog tot en met 13 augustus een leefstraat van hebben gemaakt. De buren hebben zelf meubels getimmerd en o.a. een avond met Italiaans eten en een Italiaanse film georganiseerd. Zondagavond gingen ze met z’n allen op straat de damesvoetbalfinale kijken.

De leefstraat  is onderdeel van een trend waarbij mensen zich de straat meer en meer toe-eigenen, omdat ze de sociale structuur missen en omdat de ruimte willen terugpakken die de auto in de laatste veertig, vijftig jaar heeft opgeëist. Milieudefensie publiceerde deze week een onderzoek naar 20 Nederlandse steden waaruit blijkt dat meer dan de helft van de ruimte op straat gereserveerd is  voor de auto. 

In America is een aantal jaar geleden International Parking Day begonnen, altijd de derde vrijdag van september. Over de hele wereld veranderen dan parkeerplaatsen een dag lang in openbare ruimte, met banken en stoelen, of reusachtige schaakstukken, of met je yogamat. 

Olievlek

Het idee komt oorspronkelijk uit Gent, daar zijn ze er in 2013 mee begonnen en inmiddels hebben ze er bijna twintig. Daarna is het zich als een olievlek gaan verspreiden, het concept is overgenomen in Engeland en Nederland, waaronder Utrecht, Haarlem en Amsterdam.

In Utrecht kwam het voorstel van de gemeente, specifiek van de afdeling mobiliteit. Maar het is niet zozeer tegen de auto gericht, het gaat er vooral elkaar beter te leren kennen. Sowieso zie je dat het autogebruik in de steden afneemt, vooral onder jonge mensen. Als ze er een nodig hebben dan lenen ze er een, of huren ze er een, of worden ze lid van Greenwheels of Car2Go of van een autodeelplatform als Snapcar – daar kun je de auto huren van iemand die hem op dat moment zelf niet nodig heeft.

Boze buurman

Natuurlijk is er ook kritiek. Juist dat badkuip-effect maakt de buren in de omliggende straten boos. De auto’s uit de leefstraten – voor zo ver de eigenaren niet met vakantie zijn – gaan in de omgeving een parkeerplek zoeken. je ziet dat de gemeenten hun best doen om daar een oplossing voor te vinden, bijvoorbeeld plekken aanbieden in een garage in de omgeving.  Sommige buurtbewoners zijn soms bang voor overlast, dat het een soort festival wordt met rommel dat blijft liggen. Twee van de vier leefstraten die er deze zomer in Utrecht zouden komen, zijn niet doorgegaan omdat er onvoldoende draagvlak voor was. De gemeente wil niemand het gevoel geven dat zo’n leefstraat hem door de strot wordt gedrukt. De bewoners van de Kersstraat willen het in ieder geval volgende zomer weer doen.

Meer lezen?

Meer trends in De stad in De Ochtend vind je hier.