Elke dinsdag ben ik voor het nieuws van 11 uur te gast in het KRO NCRV programma Spraakmakers op Radio 1 om actuele ontwikkelingen op het gebied van architectuur en stedelijk leven te bespreken. We staan aan de vooravond van een energierevolutie waarbij nieuwe vormen van energie ook voor een nieuwe soort stad zullen zorgen.
Energierevolutie
We staan aan de vooravond van een energierevolutie. De gemeente Amsterdam heeft onlangs bepaald dat er in 2050 geen enkel huis meer aangesloten is op aardgas. Ongeveer 90% van de warmte in bedrijven en woningen komt van gas. Het gaat niet alleen om nieuwgebouwde woningen, maar ook het vervangen van gas met andere energiebronnen. Hetzelfde gebeurt op veel plekken in Nederland, Rotterdam ook, Haarlem ook. Dat is natuurlijk goed nieuws voor Groningen – want het betekent dat we nieuwe vormen van energie moeten zoeken. Op 15 maart gaat Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar aan de TU Delft, in Pakhuis de Zwijger vertellen over de ‘Roadmap’ voor Amsterdam.
Duurzame energiebronnen
Er zijn al meerdere alternatieven beschikbaar. Natuurlijk is er elektriciteit, liefst in en op het eigen gebouw opgewekt, met zonnepanelen en binnenkort gewoon met folie op het raam. En we kennen al stadsverwarming die van de industrie komt, bijvoorbeeld van het verbranden van afval. Het ideaal is Nul op de Meter, dat wil zeggen dat een woning net zo veel energie produceert als dat ie verbruikt.
Een mooi idee vind ik Lomboxnet van Robin Berg uit Utrecht. Die keek uit het raam en zag steeds meer elektrische auto’s staan. Als die toch stilstaan, dan moet je met elkaar kunnen verbinden tot één grote accu die duurzame energie aan de hele wijk levert, dacht hij. En dat gebeurt nu ook. Hij is ook begonnen met We Drive Solar, een elektrische deelauto op zonnestroom.
In de Energiefabriek in Apeldoorn wordt uit het rioolwater slib gehaald, dat wordt vergist en tot groen gas wordt verwerkt. Dat zou goed als warmtebron kunnen dienen op plekken in de stad die je niet zo makkelijk het aardgas kunt weghalen, bijvoorbeeld in monumenten.
Al deze technologieën bestaan al, in meer of mindere uitgewerkte vorm. De vraag is welke bron je op welke plek gaat toepassen. Hoe snel de alternatieven worden ingevoerd, en hoe snel het aardgas wordt afgebouwd, is dus vooral een politieke kwestie.
Nieuwe energie, nieuwe soort stad
Steden gaan veranderen ten gevolge van deze energietransitie. Daar gaat de serie van vijf bijeenkomsten van NRC Live over die ik voorzit, beginnend op 13 maart. De vraag is natuurlijk wat je die energietransitie echt zult zien. De aardgasleidingen zie je nu ook niet, en die hele geothermie straks ook niet.
Wat ik zelf boeiend vind is de sociale kant van dat hele energievraagstuk. Overal worden er nu in buurten en wijken energiecoöperaties opgericht. Het architectenbureau DUS bijvoorbeeld heeft een coöperatie opgericht, Havenwind, samen met Eneco en de haven, waar 9 windmolens staan die energie leveren voor 300.000 huishoudens. Het past echt bij deze tijd, dat mensen niet meer louter passieve afnemers zijn van grote nutsbedrijven, maar de handen ineenslaan en hun eigen keuzes maken
En dan is er nog de geothermie, de aardwarmte, waarmee je warmte oppompt van 2 tot 4 kilometer diep in de aarde. De hitte komt uit de binnenkant van de aarde, dus vernieuwt zichzelf, je moet het alleen aanboren en vervoeren. Architect Marco Vermeulen heeft een spannend ontwerp gemaakt voor een landelijk ‘Dutch Smart Thermal Grid’.
Meer lezen?
Meer trends in De stad in Spraakmakers vind je hier.
