Elke dinsdag ben ik voor het nieuws van 11 uur te gast in het KRO NCRV programma Spraakmakers op Radio 1 om actuele ontwikkelingen op het gebied van architectuur en stedelijk leven te bespreken.‘ Designed in California’ is een mentaliteit en een wereldwijd fenomeen dat diepgaand ons leven beïnvloedt. De tentoonstelling California: Designing Freedom brengt voor het eerst in kaart hoe de huidige hightech-cultuur van Silicon Valley is voortgekomen uit de idealen van de tegencultuur van de jaren zestig.
Wie California zegt, zegt: de filmindustrie in het zuiden, in Hollywood, en Silicon Valley in het noorden, net onder San Francisco. Het is ongelofelijk hoezeer het design dat daarvandaan onderdeel van ons leven is geworden. Kijk maar naar de iPhone, het is het eerste wat je aanraakt als je opstaat en het laatste wat je aanraakt als je gaat slapen.
Het is echt een deel van ons lichaam geworden, en ook nog de toegang tot allerlei diensten, websites en via de apps en social media tot je vrienden en je netwerk. Wat je er ook van mag vinden, dat ís een prestatie. Californië is overal.
Je kunt je afvragen wat er nu nog over is van die idealen van de hippies en de flower power en de Summer of Love! De counterculture van toen is het establishment van nu. Silicon Valley en de startup cultuur gaan heel erg over geld verdienen. Maar deze tentoonstelling laat heel goed zien dat de tech cultuur die in de jaren tachtig is begonnen, in de rebelse tijd van de jaren zestig en zeventig is geworteld.
Bakermat van vrijgevochten geesten
Hoe is die voortrekkersrol van Californië te verklaren? Californië was de laatste staat die ontgonnen werd, ook de laatste staat voordat je aan de de westkant van het land in zee viel, en daar is altijd al ruimte voor experiment geweest. Het is de bakermat van die vrijgevochten geest, van de jacht op individuele vrijheid – eigenlijk van de disruptie, toen al, met lange haren en drugs en vrije seks en opzwepende muziek.
De techcultuur is vanuit diezelfde rebelsheid ontstaan. De nerds trokken zich niet meer terug in een commune, maar ging in de garage zitten sleutelen aan computers omdat ze daarin spannende nieuwe mogelijkheden zag. Zo is zelfs Apple ontstaan. Op de expositie zie je bijvoorbeeld de allereerste Apple computer, en ook diverse prototypes van de iPhone die we nu kennen.
Mobiliteit = vrijheid
Heel veel innovaties die we op de tentoonstelling zien gaan over bewegingsvrijheid. Mobiliteit heeft alles met vrijheid te maken. Je ziet de eerste GPS, Google Maps. Het leukste vind ik de twee objecten die twee uitersten laat zien binnen ons ideaal van mobiliteit. Boven in het museum staat de Harley Davidson waar Peter Fonda op reed in de film Easy Rider uit 1969. Toen was de droom twee wielen en een stuk snelweg die zich voor je uitstrekte – je was mobiel en dus vrij. Dat is nu heel anders: beneden in de hal staat de zelfrijdende auto van Google, de Waymo. Nu is ‘vrijheid’ juist dat je níet zelf hoeft te rijden en de mobiliteit straks kunt uitbesteden aan de algoritmen in de zelfrijdende auto. De individuele vrijheid is nog steeds het doel, alleen de weg ernaar toe is anders.
De tentoonstelling California: Designing Freedom in het Stedelijk Museum in Den Bosch loopt nog tot en met 17 juni
Meer lezen?
Meer trends in De stad in Spraakmakers vind je hier.
