Elke dinsdag ben ik voor het nieuws van 11 uur te gast in het KRO NCRV programma Spraakmakers op Radio 1 om actuele ontwikkelingen op het gebied van architectuur en stedelijk leven te bespreken. Het is hoogwaterseizoen en morgen bereikt het water het hoogste punt. Oorzaak, een combinatie van smeltwater en veel regen. Toch maakt Nederland zich geen zorgen. Maar zouden we dat niet wel moeten doen?
Het is een voorrecht om al dat water op je af te zien komen en toch niet in angst ervoor te leven. Het hoogwater van dít jaar, dat morgenochtend zijn hoogste punt bereikt, is wel een mijlpaal. Dit is namelijk de lakmoesproef voor het beleid om ruimer baan aan de rivieren te geven.
We hadden de rivieren namelijk ingesnoerd tot strakke efficiënte troggen voor de scheepvaart, maar met de bijna-overstromingen midden jaren negentig merkten we dat het water daardoor nergens heen kon.
Ruimte voor de rivier
Het proces om ruimer baan te geven aan het water is vastgelegd in een mooi boek ‘Ruimte voor de Rivier’ van uitgeverij Blauwdruk uit Wageningen. De fotograaf van het boek, Jeroen Bosch, heeft ook foto’s van het hoogwater gemaakt. Het boek vertelt het hele verhaal van het project ‘Ruimte voor de Rivier’, dat ruim tien jaar én 2,3 miljard heeft gekost – maar dan heb je ook wat, namelijk droge voeten.
Het grootse van die bijna 40 verschillende projecten was de verruiming van de Waal bij Nijmegen, dat zien we op het ogenblik elke dag in het nieuws. In de afgelopen vijftien jaar is de Waal maar één keer eerder zo hoog geweest.
Náást de Waal is een extra geul gegraven, dat bij hoog water vol kan lopen – en dat is nu voor het eerst gebeurd.
Zelf vind ik de polder de Noordwaard, bij de Biesbosch, heel intrigerend. Daar is de dijk verlaagd en kan het hoogwater er nu doorheen stromen. Het landschapsbureau West8 heeft er een inrichtingsplan voor gemaakt met nieuwe verhoogde wegen en uitzichtpunten, zodat je van het nieuwe waterige landschap kunt genieten.
Meer dan 100 mensen moesten hun woning, of hun bedrijf, of hun boerderij verlaten – maar dat heeft geen rechtszaken opgeleverd, heel bijzonder. Ze zijn natuurlijk gecompenseerd, maar met lang praten, en polderen, en veel koffie aan de keukentafel, hebben ze zich met die nieuwe werkelijkheid kunnen verzoenen.
Climate Adaptation Game
Waterstijging kan ook leuk zijn, bijvoorbeeld in de vorm van de Climate Adaptation Game van het landschapsbureau Defacto uit Rotterdam. Het is een soort ganzenbord, of monopolie, waarbij het bord een polder is. Iedere speler krijgt wat geld, en muntjes in de vorm van een terp, of een gemaal, of een dijk, of zelfs zo’n nevengeul. Met een worp van de dobbelstenen wordt bepaald hoeveel regen er valt, of hoeveel het rivierwater stijgt. Er zitten ook ‘pestkaarten’ bij, waarmee je andermans terp mag inpikken of zijn dijk verlagen. Je moet dus niet alleen op het weer letten, maar ook op je medespelers!
Meer lezen?
Meer trends in De stad in Spraakmakers vind je hier.
