Met de komst van het internet werd de bibliotheek dood verklaard. wie had nog behoefte aan stoffige opslagplaatsen vol bedrukt papier? Maar zie: ‘de bieb’ heeft zich helemaal heruitgevonden. Als sociale ontmoetingsplek, als een plek om iets nieuws te leren, om muziek te maken of iets op de 3D printer te maken, om te gamen of te studeren (op het internet), om er met vrienden iets te drinken met uitzicht over de stad.
Ik volg deze ontwikkeling sinds de bouw in 2004 van de bibliotheek van Seattle door OMA – dat nu ook de nationale bibliotheek van Qatar heeft ontworpen. Op veel plekken in de wereld volgen de voorbeelden elkaar rap op: Spijkenisse van MVRDV, Roset in Arnhem van Neutelings Riedijk, Utopia in het Belgische Aalst door Kaan, Oodi in Helsinki van AA, de al gelauwerde LocHal in Tilburg van Civic / Mecanoo / Braaksma Roos, en de nieuwse loot aan de stam, het pas geopende Groninger Forum van NL Architects.
De Amerikaanse fotograaf Mitch Epstein (1952) denkt groot. Hij kiest diepe, brede onderwerpen waar hij veeljarig aan werkt, met veel research en lange reizen. Het energielandschap van Amerika bijvoorbeeld, over hoe energie gewonnen wordt en de impact ervan op het landschap en de mensen die er wonen. Maar ook zijn vader was onderwerp van een omvangrijk multimedia project over hij de man, zijn bedrijf en hun stadje. Het is een intens persoonlijk drama en tevens het verhaal van een tijdperk.
Op uitnodiging van de Studiegroep Duurzame en Inclusieve Globalisering van de ministeries van Binnen- en Buitenlandse Zaken schreef ik een essay over de onbedoelde gevolgen van het succes van veel populaire steden. Amsterdam is daar een van, ook al heeft het een bevolking van nog geen miljoen mensen. Maar de aantrekkingskracht van de Nederlandse hoofdstad heeft dezelfde uitwerking als in andere, grotere steden: ongelijkheid, onbereikbaarheid van de woningmarkt, overtoerisme, verdringing. Wat is daar aan te doen?
Voor zijn podcast had ik een geanimeerd en inhoudelijk gesprek met mobiliteitsdeskundige Geert Kloppenburg, over de succes- en faalfactoren voor steden. En over wat het betekent als een stad té veel succes heeft – zoals Amsterdam nu.
De Iraakse architecte Raya Ani vertrok na haar studie naar Amerika, maar keert nu regelmatig terug naar haar geboortestad Bagdad om met de wederopbouw te helpen. “Goede gebouwen zijn overal nodig. Maar een goed gebouw op een plek waar mensen er dringend behoefte aan hebben, is nog veel belangrijker.” Haar plan voor Bagdad is geen gebouw, maar eerder een social experiment.
Venetië heeft een nieuwe draconische maatregel aangekondigd om het toerisme te lijf te gaan: de stad gaat dagjesmensen toegang vragen om de stad in te mogen. Vanaf mei 3 euro, maar dat zal oplopen tot wel 10 euro. Ik was bij het VPRO-radioprogramma OVT te gast om te praten over deze en andere maatregelen van Venetië, die 30 miljoen toeristen per jaar krijgt op een bevolking van inmiddels nog maar 54.000 mensen. Zou Amsterdam dit ook kunnen willen?
